سه شنبه، ۶ اگست ۲۰۱۳
تبريك
و تهنيت گفتن عید
تتبع و نگارش:
الحاج امــیــن الـدیــن »سعـیـدی – سعید افـغــانی«
مـدیـــر مرکز مطـالعات سـتراتیژیک افـغان و
مسؤول مرکز کلتوری د حـــــق لاره- جــرمـنی
تبريك و تهنيت گفتن یکی از برجسته ترين آداب در دین مقدس اسلام بشمار میرود. یکی از سنن پیامبر صلی الله علیه وسلم در استقبال از عیدین (عید فطر و عید اضحی) همین است که باید مسلمانان با یک دیگر در حین احوالپرسی، مکاتبه و یا تیلفونی تهنیت و تبریک عیدین را به وجه احسن انجام دهند. محدثین مینویسند که: صحابه کرام در حین تبریکی روزه عید به همدیگر می گفتند: «تُقُبِّل الله منا و منک». (خداوند عبادات ما و شما را قبول کند).
در حدیث از جبیر بن نفیر رضی الله عنه روایت است که: اصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم هنگامی که در روز عید همدیگر را ملاقات می کردند به یک دیگر می گفتند: «تَقَبَّلَ اللهُ مِنَّا وَ مِنْک» (خداوند از ما و شما قبول بگرداند) (حدیث حسن- فتح الباری شرح حدیث ۹۵۲ صحیح بخاری).
طوری که یاد آور شدیم تبریک و تهنیت گفتن عید یکی از آداب بشری است. بنآ بر مسلمانان است، فرق نمیکند، کسانی که بر گرفتن روزه استطاعت یافتند و کسانیکه بنا بر معاذیری، نتوانستد روزه ماه مبارک را بجاء آورند، تا آداب تبریکی عید را مراعات نمایند.
البته ضروری و حتمی نیست که در تبریکی گفتن روز عید به صورت حتمی همین لفظ «تقبل الله منا ومنک » مورد استفاده قرار گیرد.
مسلمانان میتوانند کلمات و جملات مشابه و کلمات معمولی را که در زبان محلی در بین مردم معروف و مشهور است هم مورد استفاده قرار دهند، ولی نباید فراموش کرد که الفاظ و جملات که مورد استفاده قرار میگیرد باید الفاظ و جملات الفاظ مباح باشد.
مؤرخین مینویسند: از شیخ الاسلام ابن تیمیه در این باره سوال شد: «آیا تبریک گفتن در روز عید و آنچه که بر زبان مردم رایج شده که می گویند: «عیدت مبارک» و الفاظ مشابه آن، اصلی در شریعت دارد یا خیر؟ و اگر اصلی در شریعت دارد چه باید گفت؟
جواب دادند: «تبریک روز عید و اینکه بعضی از مردم بعد از نماز (عید) در وقت دیدار به دیگران می گویند: «تقبل الله منا و منکم» و «أَحَالَهُ الله علیک» و همانند آن الفاظ، این امر از بعضی از صحابه روایت شده که آنها آنرا انجام دادند و ائمه (اربعه) از جمله امام احمد و دیگران بر آن رخصت و جواز داده اند، اما امام احمد گفته: من شروع کننده تبریک به کسی نخواهم بود اما اگر کسی در آغاز به من تبریک گوید به او جواب (متقابل) خواهم گفت. و این بدان خاطر است چون جواب سلام و تحیت واجب است، اما آغاز تبریک گفتن (به مردم) سنت نیست، البته از آن نهی هم نشده است، و هر کس آنرا انجام داد کارش درست است و هرکه انجام نداد کار او نیز ایرادی ندارد، والله اعلم (برای معلومات مزید مراجعه شود به: الفتاوی الکبری" (۲/۲۲۸).
همچنین شیخ ابن عثیمین مورد استفاده از الفاظ معینی در تبریکی عید میفرمایند: «تبریک عید جایز است، اما الفاظ مخصوصی ندارد، بلکه هرآنچه در میان مردم رایج (عرف) است، همان لفظ نیز جایز است به شرط که در آن گناهی نباشد».
شیخ ابن عثیمین می افزاید: «تبریک عید توسط بعضی از صحابه صورت گرفته است، و بالفرض که چنین چیزی در بین صحابه وجود نداشته باشد، اکنون این امر (تبریک عید) از جمله امورات عادی بین مردم است که به آن عادت دارند (یعنی جزو عادت و عرف مردم شده است) که بعضی از مردم در وقت فرا رسیدن روز عید و اکمال روزه و قیام شب به دیگران تبریک می گویند».
همچنان شیخ ابن عثیمین در مورد: حکم مصافحه (دست دادن) و معانقه (بغل کشی کردن) و تبریک گفتن بعد از نماز عید طی فتوا فرموده اند که:
«انجام اینها ایرادی ندارد، زیرا مردم آنها را به عنوان عبادت و تقرب الی الله انجام نمیدهند، بلکه تنها به دلیل عادت و عرف انجام می دهند، و آنرا نشانه احترام و اکرام می دانند، و مادامی که عادت (عرفی) مخالف با شریعت نباشد، اصل بر جواز آن است». (مجموع فتاوی ابن عثیمین" (۱۶/۲۰۸-۲۱۰).
خلاصه اینکه: مصافحه و یا تبریک گفتن به مناسبت روز عید قربان و عید فطر با هر لفظی که باشد، به شرط که معنای لفظ گناه نباشد، جایز است و می توان به صورت شفاهی یا کتبی یا غیره صورت گیرد و شرع در مورد کدام ممانعت نمیبینند. زیرا این اعمال وجه عبادی ندارند و برگرفته از عرف و عادت مردم است، و در کل تبریک گفتن نه سنت است و نه مکروه، بلکه مباح است.
نصایح سودمندی در رابطه به عید:
همان طوری که تبریک و تهنیت گفتن حلول عید مبارک برای مسلمانان واجب است، عید برخی از آداب دارد که مسلمانان باید آنرا جداً مراعت فرمایند.
پیامبر صلی الله علیه وسلم در حدیثی در این مورد میفرمایند: همانا پروردگار با عظمت به من وحی نمودند که نسبت به یکدیگر فروتن و متواضع باشید تا یکی بر دیگری ظلم و تعدی ننموده و فخر و تکبر نورزد. (صحیح مسلم شماره ۲۸۶۵).
پیامبر صلی الله علیه و سلم در حدیثی دیگری آنعده از مردانی که خود را شبیه زنان و آنعده از زنانی که خود را شبیه مردان می سازند، لعنت نمودند و فرمودند: آنها را از خانه های تان بیرون کنید. (صحیح بخاری شماره ۵۵۴۷)
پیامبرصلی الله علیه وسلم فرمودند: زنانی که لباسهای نازک می پوشند و نیمه برهنه به نظر می رسند و (موی) سرشان مانند کوهان شتر (برآمده) است خودشان منحرف هستند و دیگران را هم منحرف می سازند، دوزخیانی هستند که من آنها را ندیده ام، وارد بهشت نمی شوند و بوی بهشت به مشامشان نمی رسد. (صحیح مسلم شماره ۲۱۲۸)
پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: بخورید، بنوشید، بپوشید، و به یکدیگر صدقه دهید اما اسراف نکنید و تکبر نورزید. (حدیث حسن/ابن ماجه شماره ۳۶۰۵)
پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: کسی که می خواهد روزیش وسیع گردد و بقیه ی عمرش پر خیر و برکت باشد باید صله ی رحم را بجای آورد. و در روایتی قطع کنندهی (ترک کننده) صله ی رحم وارد بهشت نمی شود. (صحیح مسلم شماره ۲۵۵۷ـ۲۵۵۶) والله اعلم بالصواب
پایان
گرانو وروڼو او خویندو!
کوچنی اختر مو مبارک شه، روژه، تراویح، ختمونه او لمونمځونه، طاعتونه او عبادتونه مو قبول شه د اختره نیکمرغی ورځی او شپی تاسو ته غواړم.
برادران و خواهران محترم!
عید سعید فطر را بحضور فرد فرد شما تبریک گفته!
عید تان مبارک، روزه، نماز، تراویح، ختم قرآن عظیم الشان، طاعات و عبادت شما قبول، روز های خوش و پر سعادت عید را برای شما تمنا دارم.
توجه!
کاپی و نقل مطالب از «اصالت» صرف با ذکر منبع و نام «اصالت» مجاز است
کلیه ی حقوق بر اساس قوانین کپی رایت محفوظ و متعلق به «اصالت» می باشد
Copyright©2006Esalat