Thu, November 11, 2010 11:18

 


سید قابل (قابل)

 

 

بنام پرودگارعالمیان

 

 عرض ادب دارم خدمت تمام کارگردانان سایت «اصالت»!

این بار آثاری چندی از کلام شاعر جوان به دسترس مان قرار گرفته که جهت نشر پیشکش حضورتان نمودیم.

حبیب الله (دولت)، بدخشان، افغانستان

 

 

نخست حمد و ثنا آن ذات بی چــون و چرای را         سزد وصف و صفت آن ذالجلال کــبرای را

به حکم کن که کردی نقش تو ارض و سمای را         که کردی رهنمای خلق دین مصطـــــــفی را

مصفا کن ز زنگ تیره روزی عالم هســـــــــتی         که (شایق) بر درت کرده بلند دست دعا را

 

خواننده گان محترم و عالیقدر!

اینک یکی از شاعران خوش طبع و خوش سخن محلی را با نمونۀ کــــــــلامش خدمت تان به معرفی گرفته و از چگونگی شرح حالش شمارا آگاه میسازیم.

محترم سید قابل متخلص با «قابل» فرزند سید جمال الدین که در یک خانوادۀ روحانی فرهنگی و دانشــــــــــگر در دهکدۀ (ولیج) ولسوالی اشکاشم ولایت بدخشان در سال ۱۳۵۰ هجری شمسی پا به عرصۀ وجود نهاد و در ســــــــــال ۱۳۵۷ هجری شمسی شامل مکتب متوسطه یخدرو ولسوالی اشکاشم ولایت بدخشان گردید. موصــــوف از همــــــین آوان از استعداد والای شعری برخوردار بوده اینکه در روند روزگار با هزار ناملایمات زندگی دست و گـــــــریــــبان میشود آن درد تالم را در قالب شعر و بیت درمیاورد و بعد از سپری نمودن دورۀ متوسط در سال ۱۳۶۵ شـــامـــــل دورۀ ثانوی در مکتب لیسه ذکور اشکاشم میگردد و بعداً در سال ۱۳۶۸ فراغت حاصل می نــماید اما افــــسوس که بنابر مشکلاتها و واژگونی دوره ها و اوضاع سیاسی و اقتصادی نمیتواند به تحصیل خود ادامه دهـــــــــــــد.

ای کاش زمانه با او میساخت که آنچه آرزوهای را که یعنی خدمت به مردم و محـــــــیط خـــــویش را در ســــر میپرورانید و در صندوق سینه بی زنگ و شفاف خویش محدود داشت برآورده میشد اما متاســـــفانه چـــــــنـین موضوع به و قوع نه پیوست. آنطوریکه بدخشان مهد شعر و فرهنگ ترقی مادی و معنوی محــسوب مـــــیشود فرزندان فرزانه را در دامان خود پرورانیده هر یک از باشنده گانش را میتوان با شعر در آمیخته یافت که نمـــــی توان هویت هر یک بدخشی را از شعر جدا تعریف کرد که در تمام حیات با شعر زیسته اند و بی دلــــــیل نیــست که صداهای عدالت طلبانه در قالب شعر ازین خاک سرچشمه میگیرد و طبعیت زیبای این دیار را نیز نمــــیتوان در پرورش و تقویت این افراد شایسته نادیده گرفت اما چیزیکه همواره در شعر بدخشان به عنوان شاخـــــصه چــــه در گذشته و چه در آینده و چه در امروز مطرح بوده است ماهیت عصیان گرانه آن است.

بدخشان تنها سرزمــینی است که ناصر خسرو آن راد مرد آزاده و نکوهش گر خلــــــــفای خون آشام و عیاش بــــغداد را پناه مــــیدهــــــد شعر کلاسیک و مدرن بدخشان شعر حماسه آفرین و مقاومت است که بدون شک نزد همگان هـــــــــــویداســت.

در کنار شاعران بزرگ امروزی شاعری دیگری سر بلند کرده که دردها و رنج هایش را در بستر این قصه هـــــــا بازگو میکند ولی افسوس که نا بسامانی ها دیواری ممانعت را در فراراهی موصــــــوف ایجاد مــــی کـــــــند او را نمی گذارد که به آروزهایش برسد اما با آن هم از کوه پایه های هندوکش تمام حقایق را در قالب شــــــــعر خــود بازگو می کند.

با وجود این همه دغدغه زنده گی، شاعر خودش را به بیان رنج ها و درد های مردم متعــــهد میداند ولی گاهی افسانه سرای دل دیوانه خویش نیز میشود در آخر اینکه شاعر در پی بیان رفتگی ارمان شعر خویش است جاییکه تمام شاعران از گذشته های دور تا امروز در جستجوی آن اند و این آرزو ها را به نسلهای پس از خود به میراث گذاشته اند و استدعا مندم به ذات یگانه که این ارمان شعر روز تحقق یابد و روزنه امـید را بر روی این شاعر دردمند بگشاید.

ناگفته نباید گذاشت که شاعر موصوف فعلاً در سمت معلمی مشغول وظیفه و تربیه اولاد جامعه خویش طی این مدتها بوده و در قید حیات بسر میبرد.

این یک نمونۀ آثار از کلام شاعر جوان:

   

قـلـــــــــــم ســـــــــــــــالار

 

بــــــیاید تا قلـــــــــم سالار باشــــــــیم

به عمران وطن همــــــــــــكار باشیم

به بهبودی محیط و كـــــــشورخـــــود

به پا استاده خد مت گــــــــــار باشیم

به نیروی خرد مــــــــــــــــندان بنازیم زسالوس و دغـــــل بـــــــیزارباشیم
به هــــــــــركس كارباقدرو تـــــوانش نه كتمان كرده خود مخــــــتارباشیم
زعم ازروستا تا سطــح كـــــــــــــــشور زلطفش جــــــمله برخـــوردارباشیم
بدانش خـــــــاك ما گرددچراغــــــــان بشرط آنــــــكه اهـــــل كــــــــارباشیم
بما گــــــــــــرمشتری ایـــــــنجا نباشد چه حـــــاجــــت درســــــر بازارباشم
بنام خشك بالیدن چه ســــــــود اســت بیا تا واقــــــــــف اســــــــــرار باشیم
زعرفان گربصد فـــــــــرسنگ دوریم چـــــــــرا لا فیكه مـــــردم دار باشیم
دلا تا كی درین خــــــــــواب جـــهالت بــــیا برخـــــــــــیزتا بـــــیدار باشیم
چه فرق است اینكه پنجیم یاكه چهاریم ویا ازلـــــــوگــرو تخـــــــــار باشیم
شویم یك پارچه و یك مشت واحـــــــد برای صــــلح عــــــــلم بردا ر باشیم
چـــه پروانه بد ور شمع یكـــــــــــــسر  چه بلبل شــــــــایق گلــــــزار باشیم
ســــخن كن مختصر (قـــــابل) درینجا

به امـــــــــرخالـــــــــــق جــــــبار باشیم

   

   

واقیعت دارد، نه كتمان كرده ایم

 

ما بهاران را زمستان كـــــــــــرده ایم روز روشن را شبستان كــــــــــرده ایم
عــــــــــــــوض اعمار تعمــیر خراب یكــــــــسره بر خاك یكسان كــــرده ایم
ما بخــــــــــود لاف مســـــلمانی زدیم كی به امرو نهی قــــــــرآن كــــرده ایم
عـــــفت حجاب فرض عـــــین ماست لیك خـــــود یكباره عریان كــــرده ا یم
دیده اهــــــــل یتیمان ســـــوی مـــــــا پیشه خود قـــــــــتل انسان كـــــرده ایم
در طلا طم های دهـــــــر از بــرنفس جان فــــــــــدای لقــــــمه نان كرده ایم
برسرگنج و خزاین خـــــــــــــــفته ایم  خـــــــویش را بر خلق تاوان كرده ایم
اصـــــــل علم و معرفت بر كــنده ایم این خــــــــیانت را به عرفان كرده ایم
حــــــــــق پرسان را ندارد كس ز ما بی گناه را بـــــند و زنــــدان كرده ایم
عاقلان در گوشهء عزلت قـــــــــرین دیو و دد را پا به میدان كـــــــــرده ایم
جای بلبل را گـــــــرفت زاغ ســــــیا بقه و شولك غـزلـــــخوان كـــــرده ایم
نو جـــــــــوانان را بصد رنج و الــم اشك بررخسار طـــــفلان كــــــرده ایم
سمع ما حكام حق را كی شـــــــــنید طنعه را به بت پرستان كـــــــــرده ایم
(قــــــــــابل) این آه و فغان ازظلـم دور واقیعت دارد نه كـــتمان كــــــــــرده ایم
   

   

جـــــــبر و جفا شد چی میكنی

 

قــــــاتل اگر زبند رها شد جی میكـــــنی صد ماجرا و جبرو جفاشد چی میكـــــنی
اهل خرد به عزلت و دونان كلان قـــوم مانع به راه صلح و صفا شد چی میكــنی
مظلوم بدام ظالم و كو عدل و بازخواست هرجا فغان و ناله به پا شد جی میكـــــنی
خودخواه خود نما و تملق ز روی جــهل گر وارث به ملك خدا شد چی میكــــــنی
جای قلم گرفته میانجی و زور و پــــول گرمفلیس و یتیم تبا شد چــــی میكـــــنی
روی كتاب و مكتب و مضمون ندید به عمر گرپیشوا و رهـــبر ما شد چی میكــــنی
گرشهد و انگبین به مریضی اثر نكـــرد تریاك اگربه درد دوا شد چی میكــــــنی
(قــــابل) سرو صدا مكن از كنج روســــتا پروانه دور شمع فنا شد چــــــی میكـنی
   

   

وطن

 

ای كــــشور آزاده با نام و نشا نـــــــــم بی تو نبود لحظه هم تاب و توانــــــــم
چون خفته در آغوش توصدسفله سفاك كی دور بود مهر تو از قلب وزبانـــــم
نام تو بتاریخ جــــــــهان بود مــــــ‌ـشهر واضح و هویداست چه حاجت به بیانـم
درحفظ نگهداری تو ســعی بـكار است اشغال تو بر اجنبیان نیست گــــــــمانم
ما زاده دامان تو ای مام پر از مــــــهر  درحسرت روی تو بصد آه فغانــــــــم
هرگوشه تو بحرعلوم است و خـــزاین جب الوطن مهر تو است رشته جانــــم
است در سدد راه تو صد دشمن بد گــو صــــــد داغ بدل دارم گــــفتن نتوانـــم
نكشود لبم خنده پرشد دلم از خــون اندیشه نمودم كه چهجری شمسید عمر جوانم
برثروت مال تو چــــــ‌ـپاول شد و یغما عارض به كی گردیده غنایت بستانــــم
چون حاله و الگوشدی بمردم خــــارج برسمع كرو بی بصران چند بخوانـــم
(قابل) بكشا دیده ببین كشورخونین پژمردهجری شمسیده در بدنم روح و روانـم
   

   

كشور

 

به عمران توكـــــــــــــشور انتظــارم بدل صد داغ ارمان تـــــــــــــــــوداریـم
مرا در عالــــم گهتی هـــوس نیســـت هـــــــوس لــــعل بدخـــــشان تـــو داریم
به گازو نفت ایران بیست ذوقــــــــــم تما مـاً در شـــــــبرغـــــان تــــــو داریم
ندارم خـــــــــواهیش انگــور لاهـــور یكا یك در سمـــــــــــنگان تـــــــو داریم
سنمت هند و پاكستان چه حـــــاجـــت هـــــــمه درشــــــهر بغلان تــــو داریم
ضرورت نیست نمك سنگهای روسی ذخــــایر در كلـــــــــــــــفگان تو داریم
زمــــــــرد در دل پنجشیر نهـــــــ‌ـفته به مــــنجان همچو انبان از تـــــو داریم
بود پرورده اش صـــد اهـــــــل دانش هما نا شــــــــیر مـــردان از تـــو داریم
علیسینا كهجری شمسیهرت در جهان یافـــت همه از گــرد دامــــــان تــــو داریم
جــــــــلال الدین بلخی كان معـــــــنی زنطقش در و مــــرجان از تـــــو داریم
چـــــوناصرفــلیسوف قــــــــرن پنجم به یمــــــــــــگان در پنهان از تــو داریم
به تعقیب میرغــــــــیاث الــدین مخفی عـــــــــــــلم بردار عرفان از تـــو داریم
به (قابل) خاك كــــوهش سرمه چـــــــشم بدلـــــــــــها نــــور ایمان از تـــــو داریم
   

   

زادگاهی آبای روستای باستانی ولیج

 

در روبرو اوج ولیج است مقــــــــام ما برآبشارو كبگ و غزالان پیام مــــا
جوش وخروش آب به هردره جـلوه گر برعندلیب وهدهد و مینا سلام مــــا
فصل بهار جمله به ایلاق رهســــــــپار هرگوشه بنگریكه به پا شدخیام مــا
آبش شــــــفاف نقره بود منفعـــــــل آن این نعمت عظیم دمادم به كام مـــــا
صلح و صفاست در نظر اهل روســتا مهرو محبت است شعارو كلام مـــا
میخواهم ازخدا كه زنخوت دهد نـجات اخلاق نیك پیشه هرخاص وعام مـا
خواجه محمد است زاولاد مصـــــطفی برروضه مباركش است احترام مـا
خرچاوی سرشخ است مسما به انگبین لــــذت برد كسیكه بنوشد زجام مــا
برفرق قعله هایش چو انبار برف و یخ ای پیك نام برتو به دارســــــلام مـا
دشت و دمن پرازگل نسرین ویا سـمن بوی بنفش میرسد اندرمــــــشام مـا
صوت صدای بلبل قمری به هرطرف لبریز گشت ساغرعشرت به نام مـا
نسل بشربه روی زمــین نیست پایه دار توسن به جورمیكشد هرسو لجام ما
(قابل) زروزگار شكایت چی مكــــــینی درزیر خـــــــاك تازه برابر تمام مـــــا
   

   

گردآورنده: خالق نظر (شایق)

   

طرح ودیزاین: حبیب الله (دولت)

 

شهر کابل، پانزدهم عقرب ۱۳۸٩